Surimono en zenschilderingen

Surimono

Surimono betekent letterlijk ‘gedrukte dingen’. Het zijn luxe gedrukte Japanse prenten die voornamelijk in het begin van negentiende eeuw werden gemaakt. De prenten werden als exclusief geschenk gegeven aan vrienden of relaties ter ere van een speciale gebeurtenis, zoals Nieuwjaar. Het zijn vaak een soort zoekplaatjes, visuele raadsels vol details waar ook gedichten deel van uitmaken. Hoe langer je kijkt, hoe meer je ziet.

Jan Willem Goslings schonk zijn surimono collectie van ruim 400 prenten de afgelopen decennia aan het Rijksmuseum. Ook richtte hij samen met zijn vrouw Hilda NieuwBeerta het Goslings NieuwBeerta fonds op, een genereus fonds om de collectie Japanse prenten van het Rijksmuseum te verrijken. De 12 prenten en het album die we aankomend half jaar in het Aziatisch Paviljoen tonen, zijn een kleine selectie uit de schenking en uit aankopen uit het fonds. Online is hun gehele collectie te bekijken.

Zenschilderingen

Zenschilderingen zitten vol humor, speelsheid, ironie en tegendraadsheid. Net als zen. Zenmeesters maakten schilderingen en kalligrafieën om hun diepgaande begrip van zen uit te drukken. Het waren leermiddelen: de afbeeldingen waren bedoeld om leerlingen verder te helpen op hun eigen weg naar verlichting. De betekenis ligt dan ook niet altijd vast - het is aan de kijker om te bepalen wat dat is. Zo schilderde de monnik Nakagawa Sōen een vrolijke, eenvoudige fiets. De begeleidende tekst ‘Deze goede dag’, verwijst naar een oude zenspreuk: iedere dag is er de mogelijkheid om jezelf te verbeteren.

In het Aziatisch Paviljoen tonen we twaalf werken uit de collectie van de heer Felix Hess. Hij schonk zijn collectie in 2019 de Koninklijke Vereniging van Vrienden der Aziatische Kunst (KVVAK). De KVVAK heeft haar collectie ondergebracht bij het Rijksmuseum.

De parallelle wereld van Tu Wei-Cheng

Speciaal voor het Aziatisch Paviljoen maakte de Taiwanese kunstenaar Tu Wei-Cheng (1969) nieuw werk in de serie Bo Num. Bo Num is de parallelle virtuele wereld van Tu. Als archeoloog van zijn Bo Num wereld, graaft hij als het ware zijn ontwerpen op. Zo zien de beelden er in de eerste instantie ook uit, als decennia oude artefacten. Details van computeraccessoires en moeren verraden echter dat het gaat om kunst van nu. Tu Wei-Cheng nodigt uit met onze moderne ogen naar het verleden te kijken en ook met diezelfde ogen te reflecteren op de beschaving van nu.