Barok

De stijl die tussen 1600 en 1750 beeldende kunst en architectuur overheerste, wordt aangeduid met 'barok'. Kenmerkend voor de barokstijl zijn draaibewegingen, sterke licht-donkercontrasten en andere theatrale effecten om de toeschouwer in vervoering te brengen. De naam ontstond eind 18de eeuw. Critici noemden de vormentaal barroco (Portugees voor ‘grillig gevormde parel’) en bedoelden dat niet positief.

De barok kwam voort uit het maniërisme in Italië en verspreidde zich snel over Europa. In de gematigde 17de-eeuwse Republiek was weinig weerklank voor de drukke stijl. De licht-donkereffecten van Rembrandt en het beeldhouwwerk van Artus Quellinus heten wel 'barok', maar hun werk is minder kleurrijk en beweeglijk dan dat van ‘echte’ barokkunstenaars zoals de Vlaming Rubens. In de 17de eeuw gebruikten vorsten en kerkbestuurders barokkunst als propagandamiddel. Met name in het katholieke zuiden ontstonden spectaculaire altaarstukken. De emotie van de figuren moest het religieuze vuur aanwakkeren bij een breed publiek.