Het levensverhaal van Catharina komt naar voren uit fragmenten van legenden. Zij was een koningsdochter uit Alexandrië en als kind al zeer geleerd. Toen ze zich tot het christendom had bekeerd, ging ze in een visioen een mystiek huwelijk aan met Christus. Dit visioen is in de schilderkunst vanaf de 14de eeuw voorgesteld: Catharina knielt voor Maria en krijgt van het Christuskind een ring aan de vinger geschoven.
De Romeinse keizer Maxentius begeerde Catharina en probeerde haar geloof te breken. Hij organiseerde een dispuut met vijftig filosofen, om de christelijke ideeën uit haar hoofd te praten. Na afloop bleken alle filosofen te zijn bekeerd. Deze gebeurtenis werd een geliefd onderwerp in de kunst. Maxentius liet Catharina martelen op een rad met scherpe punten. Toen een blikseminslag het rad vernietigde, liet de keizer haar onthoofden en bezweek Catharina. In de kunst is de heilige meestal te zien met haar attributen, het rad en het zwaard.
