Rijksmuseum verwelkomt meer publiek dan ooit

2019 in cijfers

• Het totaal bezoek voor het Rijksmuseum in 2019 komt uit op 2,7 miljoen (2018: 2,3 miljoen)
• Nationaal bezoek: 1 miljoen (2018: 875.000). Internationaal: 1.7 miljoen (2018: 1.4 miljoen)
• Jongeren (t/m 18 jaar gratis): 475.000 (2018: 370.000), waarvan 200.000 met school (vorig jaar 190.000)

Het Jaar van Rembrandt 2019

• Het Rijksmuseum bood in 2019 een caleidoscoop aan tentoonstellingen en activiteiten ter ere van de 350ste sterfdag van Rembrandt:
• Het Rijksmuseum ging op zoek naar alle naamgenoten van Rembrandt in Nederland en vond er 150, variërend in de leeftijd van 11 maanden tot 75 jaar. Samen openden zij Alle Rembrandts, van 15 februari 2019 tot 10 juni 2019 (455.000 bezoekers). Deze tentoonstelling toonde alle 22 schilderijen, 60 tekeningen en de 300 beste etsen van Rembrandt uit de Rijksmuseumcollectie.
• Lang Leve Rembrandt, van 15 juli tot 15 september 2019 (150.000 bezoekers). Meer dan 8.000 mensen uit 95 landen gaven gehoor aan de oproep werk in te sturen. 693 kunstwerken kregen een plek in de Philipsvleugel. Daaronder waren 96 versies van de Nachtwacht, 132 portretten van Rembrandt en 253 kunstwerken van kinderen. -12 x Erwin Olaf, van 3 juli tot 22 september 2019. Erwin Olaf stelde ter gelegenheid van de overdracht van zijn kerncollectie met Taco Dibbits een expositie samen van eigen werk en werk van Nederlandse kunstenaars uit de Rijksmuseumcollectie.
• Rembrandt- Velázquez. Nederlandse & Spaanse meesters, van 11 oktober 2019 tot 19 januari 2020 (naar verwachting 315.000 bezoekers). Topstukken van dé grote 17de-eeuwse meesters uit Nederland en Spanje, zoals Velázquez, Rembrandt, Murillo, Vermeer, Zurbarán, Hals en Ribera. De tentoonstelling werd geopend door de Nederlandse en Spaanse koningen.
• Night Watching, van 5 september tot 6 december 2019. Filmisch drieluik van Rineke Dijkstra in de Eregalerij waarin veertien groepen kijken naar en reageren op de Nachtwacht, zonder dat het schilderij te zien is.
• Een breed scala aan Rembrandtboeken werd door het Rijksmuseum uitgegeven; van Nijntje x Rembrandt tot Rembrandt. Biografie van een rebel.
• Tijdens het voetbalseizoen 2019/2020 spelen clubs in de Eredivisie met een door Irma Boom ontworpen Rembrandtbal waarvan de vlakken zijn opgebouwd uit etsen van Rembrandt.
• Ter gelegenheid van de 85ste verjaardag van Donald Duck en het Jaar van Rembrandt presenteerden Donald Duck Weekblad de Donald Duck Kunstcollectie. Het partnership werd beloond met een Mercur.
• Dankzij ING konden voor het Jaar van Rembrandt het tv programma Project Rembrandt, de tentoonstelling Alle Rembrandts en de Stem van Rembrandt gerealiseerd worden. Speciale Rembrandtdagen leverden ruim 30% 1e keer bezoekers op.
• Dankzij een eenmalige bijdrage van de BankGiro Loterij is er een speciale Rembrandtkrant ontwikkeld en bij miljoenen huishoudens bezorgd en heeft een speciale Rembrandtbus door heel het land gereisd.

Operatie Nachtwacht

• In juli 2019 startte het grootste onderzoeks- en restauratieproject van de Nachtwacht. Operatie Nachtwacht vindt de komende jaren plaats in een glazen ruimte zodat het publiek het project kan volgen.
• Een onderzoeksteam van 25 natuurwetenschappers, conservatoren, restauratoren en fotografen van het Rijksmuseum werken met de meest geavanceerde onderzoekstechnieken.
• Er wordt nauw samengewerkt met hoofdpartner AkzoNobel, universiteiten en andere musea in binnen- en buitenland.
• Omdat de Nachtwacht eigendom is van de stad Amsterdam, werden ruim 5.000 Amsterdammers uitgenodigd het museum en Operatie Nachtwacht na sluitingstijd te bezoeken.
• Operatie Nachtwacht wordt mogelijk gemaakt door AkzoNobel en tal van particuliere schenkers en fondsen via het Rijksmuseum Fonds.

Onderwijs

• Het totaal aantal scholieren bedroeg afgelopen jaar 200.000, van kleuters tot eindexamenleerlingen en van MBO-studenten en tot internationale scholieren.
• Omdat niet elke school de middelen heeft voor een museumbezoek biedt het Rijksmuseum gratis busvervoer, mogelijk gemaakt dankzij de deelnemers van de BankGiro Loterij. Hiervan maakten 70.000 leerlingen gebruik.
• Een extra bijdrage van Fonds 21 maakt een uitbreiding van programma’s voor het MBO mogelijk.

Aanwinsten

Met steun van diverse partners heeft het Rijksmuseum onder andere de volgende objecten kunnen verwerven:

• Schenking door choreograaf Hans van Manen & Henk van Dijk van 24 werken van de Amerikaanse fotograaf Robert Mapplethorpe.
• Aankoop van een japon met aluminium platen en ringen van Paco Rabanne dankzij Fonds Haute Couture/Rijksmuseum Fonds.
• Aankoop van de olieverfschildering Gezicht in het dal van Ariccia door Josephus Augustus Knip, ca. 1809-1812, met steun van een bijdrage uit het legaat Driessen en het Anita Nijboer Fonds/Rijksmuseum Fonds.
• Schenking van twee 16de-eeuwse panelen van Maarten van Heemskerck: Samson draagt de deuren van Gaza, 1555, aankoop mogelijk gemaakt dankzij schenking van een particulier, en Pluto en Cerberus, 1555, schenking van de heer B.P. Haboldt, ter herinnering aan Peter en Kitty Haboldt-Mutters.
• Gouden beker uit 1610 van edelsmid Paulus van Vianen (1570-1613). Langdurig bruikleen van de familie Wessels.

Speciale activiteiten 

• Voor het tweede jaar ontwikkelde het Rijksmuseum een Escape Game, een zoektocht langs onverwachte objecten uit de collectie. Deze editie stond in het teken van Rembrandt en werd door 10.000 mensen gespeeld. Rond kerst wordt de game wegens succes herhaald. De Escape Game wordt ondersteund door KPN.
• Onder de noemer Muziek in het Rijksmuseum vonden dankzij de deelnemers van de BankGiro Loterij optredens plaats van o.a. Het Koninklijk Concertgebouw Orkest, Willem en Joep Beving.
• Naast bestaande rondleidingen voor mensen met dementie en de Rondleiding in Gebaren werden drie nieuwe rondleidingen gelanceerd: de videotour in Nederlandse Gebarentaal in de Rijksapp, een rondleiding voor blinden en slechtzienden bij elke grote tentoonstelling en het programma Ouderen in het Rijksmuseum.
• In het nieuwe jaar vindt de eerste van een reeks prikkelarme avonden plaats voor mensen die iets meer rust en ruimte nodig hebben.

Samenwerking en partnerships

Het Rijksmuseum werkte het afgelopen jaar intensief samen met musea in binnen- en buitenland:

• In 2019 werden er aan 137 instellingen (83 binnen Nederland en 54 buiten Nederland) in totaal 1.130 objecten uitgeleend.
• Samenwerkingspartners voor het Jaar van Rembrandt 2019: NBTC Holland Marketing, het Fries Museum, het Mauritshuis, Museum Het Rembrandthuis, Rijksmuseum, Museum De Lakenhal, het Amsterdam Museum, het Joods Cultureel Kwartier, Museum Prinsenhof Delft, Het Scheepvaartmuseum, het Stadsarchief Amsterdam, en de steden Amsterdam, Delft, Den Haag, Dordrecht, Enkhuizen, Haarlem, Hoorn, Leiden en Middelburg.
• Samen met het CSMVS Museum in Mumbai werd de tentoonstelling India and the Netherlands in the Age of Rembrandt geopend in het bijzijn van Koning Willem Alexander en Koningin Máxima, die de artistieke inspiratie toont tussen de beide landen.
• Samen met de stadsmusea van Zutphen, Hoorn, Harlingen, Bergen op Zoom en Gouda werd de reizende tentoonstellingsreeks Schatten uit het Rijks op basis van 40 schilderijen uit het Rijksmuseum vervolgd.
• Dankzij een hernieuwde gift van de Andrew W. Mellon Foundation en een bijdrage van de Terra Foundation for American Art kunnen ook de komende jaren internationale kunsthistorici en andere wetenschappers deelnemen aan het Rijksmuseum Fellowshipprogramma.
• Rond de tentoonstelling Rembrandt- Velázquez die i.s.m. het Prado in Madrid tot stand kwam, ontwikkelde het Rijksmuseum een divers programma binnen en buiten het museum met onder meer het Amsterdam Spanish Film Festival, de Openbare Bibliotheek in Amsterdam en het Instituto Cervantes.
• Het Collectiecentrum Nederland (CC NL), dat in Amersfoort wordt gebouwd met het Nederlands Openluchtmuseum, museum Paleis Het Loo, het Rijksmuseum en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, nadert zijn voltooiing: Het gebouw is inmiddels dicht en het interieur wordt afgewerkt. De laatste hand wordt gelegd aan het voorbereiden van de verhuizing: registratie, fotografie en inpakken van de collectie op de huidige locaties. Medio volgend jaar wordt er verhuisd naar Amersfoort. De opening is naar verwachting eind 2020.
• Het Rijksmuseum werkte in 2019 samen met 30 sales partners die bijdragen aan een kwart van de bezoekers.

Digitaal

• De website trok dit jaar 6 miljoen gebruikers. In de online collectie (Rijksstudio) zijn meer dan 400.000 afbeeldingen in hoge resolutie gepubliceerd die iedereen vrij kan downloaden. Het aantal Rijksstudio’s waar bezoekers persoonlijke verzamelingen maken, heeft de mijlpaal van 500.000 bereikt.
• De Rijksapp is door 350.000 bezoekers gebruikt voor een multimediatour. De tours worden nu in 10 talen aangeboden, inclusief de nieuwe Nederlandse Gebarentaal.
• De tours werden 230.000 keer via een huurtoestel in het museum afgenomen. De Rijksapp is ondersteund door KPN.
• De Rijksmuseumpodcast ‘In het Rijks’ - winnaar van de Grand Prix Content Marketing 2019 – bevat 17 verhalen die aansluiten bij de collectie. Ze zijn 60.000 keer beluisterd.
• De Instagram-serie ‘De Sleutels van het Rijks’ werd winnaar van de Grand Prix Content Marketing 2019 en een Lovie Award, een Europese internet prijs. 
• De interactieve documentaire Beleefdenachtwacht.nl i.s.m. de NTR werd bekroond met een Lovie award, een Europese internet prijs. 

Dankzij Vrienden, schenkers, partners, fondsen en sponsoren

Het Rijksmuseum kan alleen bestaan dankzij de steun van Vrienden, schenkers, partners, fondsen, sponsoren de overheid, en in het bijzonder founder Philips en hoofdsponsoren BankGiro Loterij ING en KPN.

• Dit jaar kwamen er 14 nieuwe Fondsen op Naam bij, waardoor er 185 Fondsen op Naam en gelabelde schenkingen aan het Rijksmuseum verbonden zijn.
• Adyen en Rituals werden nieuwe partners van het Rijksmuseum.
• Middels objectschenkingen en objecten uit nalatenschappen is de collectie in 2019 met ruim 1.000 nieuwe kunst(historische) werken verreikt.
• Het aantal Vrienden is in 2019 gestegen naar 20.000. Een groei van zo’n 17,5%.

Kijk hier voor een vooruitblik op 2020