10 x homoseksualiteit door de eeuwen heen

Uit de serie 10 dingen over...

Het denken over seksualiteit en seksuele diversiteit verschilt per tijd en cultuur. Hoewel ‘homoseksualiteit’ een 19e-eeuwse term is, hebben mannen en vrouwen zich sinds mensenheugenis op emotioneel en lichamelijk vlak aangetrokken gevoeld tot seksegenoten. Hier 10 historische voorbeelden.

Sculptuur van de Griekse dichteres Sappho Sculptuur van de Griekse dichteres Sappho

{{ 1 | leadingZero }}

Sappho

De Griekse dichteres Sappho (630 – 570 v. Chr.) bezong haar liefde voor vrouwen. Het woord ‘lesbisch’ is een afgeleide van Lesbos, het eiland waar Sappho woonde. Lesbische liefde werd vroeger ook wel ‘saffische liefde’ genoemd.

Sculptuur van de Griekse dichteres Sappho

Beeld van Antinous Albanie in het Capitolijns Museum te Rome Beeld van Antinous Albanie in het Capitolijns Museum te Rome

{{ 2 | leadingZero }}

Antinoüs

De Griek Antinoüs (circa 110 — 130) was de eromenos (jonge mannelijke minnaar) van de Romeinse keizer Hadrianus (76 – 138). Toen Antinoüs overleed verklaarde Hadrianus hem tot god en liet hij overal in het Romeinse Rijk tempels en standbeelden plaatsen ter ere van hem.

Beeld van Antinous Albanie in het Capitolijns Museum te Rome

Portret van Hendrik III, koning van Frankrijk Portret van Hendrik III, koning van Frankrijk

{{ 3 | leadingZero }}

Hendrik III

Hendrik III (1551-1589), koning van Frankrijk, liet zich graag omringen door knappe, androgyn geklede mannen met wie hij intense relaties aanging. Mede door zijn voorliefde voor juwelen en travestie leidde dat tot beschuldigingen van sodomie.

Portret van Hendrik III, koning van Frankrijk

Portret van Christina, koningin van Zweden Portret van Christina, koningin van Zweden

{{ 4 | leadingZero }}

Christina

De Zweedse koningin Christina (1626-1689) kan met recht een queer icoon worden genoemd. Christina geldt in wisselende mate als symbool voor homoseksualiteit, biseksualiteit, aseksualiteit, transseksualiteit, intersekse en crossdressing.

Portret van Christina, koningin van Zweden

Ruiterportret van Filips I, hertog van Orléans Ruiterportret van Filips I, hertog van Orléans

{{ 5 | leadingZero }}

Filips I

Filips (1640-1701), de broer van de Franse Zonnekoning, had vele openlijke affaires met mannen. Naast een flamboyante man die hield van pruiken, sieraden en hoge hakken, was hij ook een buitengewoon dapper en bekwaam legeraanvoerder.

Ruiterportret van Filips I, hertog van Orléans

Beeld van Frederik de Grote, koning van Pruisen Beeld van Frederik de Grote, koning van Pruisen

{{ 6 | leadingZero }}

Frederik de Grote

De Pruisische koning Frederik de Grote (1712-1786) was vrijwel zeker homoseksueel en stelde een wet op die de doodstraf voor sodomie afschafte. De wet werd in 1794, acht jaar na zijn dood, ingevoerd.

Beeld van Frederik de Grote, koning van Pruisen Emanuel Bardou (1744-1818), Berlijn, 1778-1779, brons, marmer

Dubbelportret van Betje Wolff en Agatha Deken Dubbelportret van Betje Wolff en Agatha Deken

{{ 7 | leadingZero }}

Betje Wolff en Aagje Deken

Schrijfsters Betje Wolff (1738-1804) en Aagje Deken (1741-1804) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ze schreven samen boeken en woonden van 1777 tot aan hun dood in 1804 samen. De zielsvriendinnen stierven negen dagen na elkaar.

Dubbelportret van Betje Wolff en Agatha Deken Antoine Alexandre Joseph Cardon (1772-1813) naar een tekening van W. Neering, ets, ca. 1778-1800

{{ 8 | leadingZero }}

Willem Arondéus

Kunstenaar en verzetsstrijder Willem Arondéus (1894-1943) kwam openlijk voor zijn homoseksualiteit uit. Begin vorige eeuw was dat uniek. Vlak voor zijn executie vroeg hij zijn advocate: “Zeg de mensen dat homoseksuelen niet per definitie zwakkelingen zijn.”

Escal-Vigor II: Les Amis, Willem Arondéus, c. 1915 - c. 1920

Gerard Reve voor homoactivisten te Utrecht tijdens het pastoraal bezoek van paus Johannes Paulus II Gerard Reve voor homoactivisten te Utrecht tijdens het pastoraal bezoek van paus Johannes Paulus II

{{ 9 | leadingZero }}

Gerard Reve

In zijn boek ‘Op weg naar het einde’ uit 1963 verdedigde schrijver Gerard Reve (1923-2006) op felle wijze homoseksualiteit. In datzelfde jaar was hij de eerste Nederlander die op tv openlijk over zijn homoseksualiteit sprak.

Gerard Reve voor homoactivisten te Utrecht tijdens het pastoraal bezoek van paus Johannes Paulus II

Ien Dales, zojuist geïnstalleerd als burgemeester van Nijmegen Ien Dales, zojuist geïnstalleerd als burgemeester van Nijmegen

{{ 10 | leadingZero }}

Ien Dales

De lesbische Ien Dales (1931-1994) zette zich als burgemeester van Nijmegen actief in voor homo-emancipatie. Als Minister van Binnenlandse Zaken verdedigde zij in 1993 vurig de Wet Gelijke Behandeling ter bescherming tegen discriminatie.

Ien Dales, zojuist geïnstalleerd als burgemeester van Nijmegen